Moeilijke quizvragen wetenschap

Wat is de naam van de eerste NASA-robot die rondreed op Mars? De robot uit 1997 was onderdeel van de missie van de Mars Pathfinder.

De uitreiking van de Nobelprijzen voor 2019 is achter de rug. Dat jaar ging de prijs voor scheikunde naar drie wetenschappers die aan de basis stonden van de ontwikkeling van oplaadbare batterijen. Over welke batterijen gaat het hier?

De term die we zoeken werd uitgevonden door filosoof Alphonse Dain en is een hulpwetenschap van de historiografie. Hij refereert naar het bestuderen van samengebonden manuscripten in een codex, welke veel gemeen heeft met het moderne boek waarin men de pagina’s kan doorbladeren. Geef de naam van deze term die zich bezighoudt met het materiële aspect van de codex.

In 2012 stond fysicaland even volledig op zijn kop! Het OPERA experiment uitgevoerd in het CERN meende een deeltje te hebben gedetecteerd dat sneller zou bewegen dan het licht. De speciale relativiteitstheorie van Einstein stoelt net op het feit dat niets sneller kan bewegen dan het licht. Als het OPERA-experiment zou kloppen zou dat beteken dat we terug kunnen reizen in de tijd en volgens de bekende vergelijking E=mc^2 zou het kwadraat van zijn massa een negatief getal uitkomen. Imaginaire massa’s waren niet langer ondenkbaar! Madness. Uiteindelijk bleek het om een meetfout te gaan en is alles weer zoals vanouds. Fijuuw.

Satellieten worden soms in bijzondere banen geplaatst. Een satelliet die bv. de zon moet observeren, wordt niet noodzakelijk tot vlakbij de zon gestuurd, maar op een plaats tussen aarde en zon waar de aantrekkingskracht van aarde en zon elkaar in evenwicht houden. Eens de satelliet met de juiste snelheid en richting aangekomen is op zo een plaat, zal de satelliet deze positie behouden t.o.v. zon en aarde, terwijl zon en aarde verder bewegen. De zon en de aarde draaien rond hun gemeenschappelijk zwaartepunt en dit tweelichamenstelsel heeft 5 van dit soort bijzondere plaatsen. Hoe heten deze plaatsen, genoemd naar een Franse wiskundige en sterrenkundige?

Ruimtevaartorganisaties laten restanten van raketten en satellieten die niet meer nuttig zijn soms gecontroleerd neerstorten op aarde. Gelukkig kiezen ze hiervoor een afgelegen gebied op zee. We zoeken de naam van dit punt dat het verste verwijderd is van enig land: het ligt in de Zuidelijke Stille Oceaan op 48° 53? ZB, 123° 24? WL. De naam verwijst naar een romanpersonage uit het boek Twintigduizend mijlen onder zee van Jules Verne.

Na bijna zeven maanden onderweg te zijn, is deze robotjeep in februari 2021 netjes geland op Mars. De Marsverkenner stuurde daarbij al meteen de eerste beelden door. Wat is de naam van deze robot?

We zoeken de eenheid van elektrische capaciteit. Omdat de eenheid relatief groot is, worden in de praktijk veel vaker condensoren gebruikt waarvan de capaciteit in pico-, nano- of micro- wordt uitgedrukt. Het geeft aan hoeveel lading bij een bepaalde spanning in een condensator aanwezig is.

Tijd voor keiharde wetenschap. We zoeken namelijk een echte klepper uit ons wetenschappelijk verleden. Geboren in 1885 en bijzonder getalenteerd op gebied van theoretische natuurkunde en scheikunde. Hij ontving trouwens de nobelprijs voor de natuurkunde in 1922. Hij wordt algemeen gezien als een van de grondleggers van de atoomfysica. Waar Ernest Rutherford als groot experimentator veel over de interne opbouw van het atoom ontdekte, was het de grote verdienste van hem om een theoretische grondslag voor dit nieuwe atoommodel te formuleren, waarmee hij tevens een grote bijdrage leverde aan de meest spraakmakende tak van fysica in de 20e eeuw: de kwantummechanica. Welke wetenschapper, gestorven in 1962, zoeken we?

Het punt dat we zoeken is een driehoekscentrum en ligt op de gelijknamige rechte. In een gegeven driehoek raakt elke aangeschreven cirkel aan één van de zijden BC, AC of AB. Het gezochte punt (blauw aangeduid in de figuur) is het snijpunt van de drie lijnen van deze raakpunten naar de tegenoverliggende hoekpunten.

De beroemdste hominide overblijfselen op aarde zijn die van een 3,8 miljoen jaar oude Australopithecine die in 1974 bij Hadar in de Ethiopische deelstaat Afar werd gevonden. Dit skelet, eerder bekend als A.L.288-1, werd in grote kringen bekend als Lucy, naar ‘Lucy in the Sky with Diamonds’ van The Beatles. Ze was niet groter dan 107 cm. Dat ze wel degelijk rechtop kon lopen, wordt nog altijd door wetenschappers betwist. De skeletresten werden gevonden door het team dat onder leiding stond van een in 1943 in Amerika geboren paleo-antropoloog. Zijn naam graag.

Dit soort chemische reactie tussen atomen, moleculen en/of ionen wordt gekenmerkt door de uitwisseling van elektronen. Er kunnen twee halfreacties opgesteld worden, namelijk het afstaan van elektronen door de reductor (oxidatie) en het opnemen van elektronen door de oxidator (reductie). Zolang de reductor en oxidator geleidend verbonden zijn, en er een elektrolyt beschikbaar is voor het ionentransport, kan de reactie plaatsvinden. De oxidator en reductor hoeven dus niet in direct contact met elkaar te staan. Hoe noemt men dit type reactie?

Deze periode uit de geologische tijdschaal duurde ongeveer van 485 tot 443 miljoen jaar geleden. Ze is onderdeel van het Paleozoïcum, ze volgt op het Cambrium en wordt opgevolgd door het Siluur. De periode wordt gekenmerkt door een relatief warm klimaat en een hoog zeeniveau, met als korte uitzondering een ijstijd op het einde van de periode. Het leven speelde zich nog voornamelijk af in het water, vooral trilobieten, inktvissen, graptolieten, belemnieten, slakken en brachiopoden. In deze periode verschenen ook de eerste kaakloze vissen. In vochtige omgevingen op het land verschenen tevens reeds enkele primitieve planten en insecten. Op het einde van de periode vond een grote massa-extinctie plaats. Hoe wordt deze periode genoemd?

Een hyperkubus of n-kubus is een gesloten, compact en convex ruimtelijk figuur in n dimensies. Voor n = 0, 1, 2 en 3 noemen we dergelijke figuur resp. punt, lijn, vierkant en kubus. Voor n > 3 wordt het moeilijk om ons dit fysisch voor te stellen, maar theoretische wetenschappers zijn daar blijkbaar nogal bedreven in, zozeer zelfs dat ze voor de 4-kubus ook een naam verzonnen hebben. Deze naam wordt bovendien gretig gebruikt door schrijvers van science-fiction en fantasy. Zo is er niet alleen de film met die naam uit 2003, maar figureert hij ook in de Marvel-films zoals The Avengers en Guardians of the Galaxy, en niet te vergeten ook in Interstellar uit 2014. Wat is die naam voor een 4-kubus?

"De enthalpie voor een enkele reactie kan worden berekend via het verschil tussen de vormingsenthalpie van de producten en die van de reagentia." Deze thermochemische wetmatigheid, geformuleerd door een Russisch-Zwitserse scheikundige, was in feite een voorloper van de eerste wet van de thermodynamica. Welke wet of welke chemicus?

We zoeken hier een materiaal ontwikkeld door Surrey NanoSystems in het Verenigd Koninkrijk en is een van de donkerste stoffen dat bekend is. Het absorbeert tot 99,96% van het zichtbare licht (bij 663 nanometer als het licht loodrecht op het materiaal staat). Welk materiaal zoeken we?

Met dit originele object (op de foto) kunt u de temperatuur meten in uw huis. Wat is de naam van dit meettoestel?

In november 2018 kondigde de Chinese wetenschapper He Jiankiu aan dat er twee baby’s werden geboren die via genetische manipulatie van de zygote immuun zijn voor HIV. Naast deze stunt wordt de techniek intussen wijdverspreid gebruikt door wetenschappers in tientallen medische toepassingen. Hoe heet deze in 2015 ontwikkelde baanbrekende techniek van genetische manipulatie waarin met behulp van een bij bacteriën die worden aangevallen door virussen afgekeken techniek met het CAS-9 enzym zeer gericht kan worden geknipt in DNA? De trouwe luisteraars van de Podcast NERDLAND van Lieve Scheire vinden deze vraag een eitje.

Menselijk leven is een wonderlijk ding. We zijn op zoek naar de wetenschappelijke term voor reductiedeling of rijpingsdeling. Het gaat in essentie om een tweedelig delingsproces dat voortplantingscellen produceert. Een korte technische toelichting: de chromosoomparen worden gesplitst en wel zo dat van ieder paar er juist één vertegenwoordiger naar een dochtercel gaat. Hierdoor wordt, per cel, het aantal chromosomen gehalveerd, terwijl ieder kenmerk (gen) toch nog aanwezig blijft. Welke wetenschappelijke term?

Deze Amerikaans-Aziatische futurist en theoretisch natuurkundige werd geboren in 1947. Hij is gespecialiseerd in de snaartheorie. Hij is hoogleraar Theoretische Natuurkunde aan de City College of New York. Hij is een graag geziene gast in vele televisieprogramma's en heeft een aantal bestsellers geschreven, zoals 'Physics of the Impossible' (2008), 'Physics of the Future' (2011) en 'The Future of the Mind' (2014). U ziet hem op de Powerpoint. Hoe heet deze wetenschapper?